PubHubs is een afkorting voor Public Hubs, een veilig en vertrouwd online platform. PubHubs heeft een centrale login die toegang geeft tot aparte online omgevingen (Hubs) die door aparte organisaties beheerd worden. Deze Hubs zijn zelf verantwoordelijk voor de moderatie van gesprekken en uitwisselingen binnen hun eigen Hub.

De meeste mensen communiceren online via mondiale socialemediaplatformen die een verdienmodel hebben waarbij ze gebruikersdata ruilen voor gratis toegang tot deze platformen. Platformen zoals Facebook, Instagram, X (Twitter) of TikTok zijn gericht op wereldwijde connectiviteit tussen individuen. Hun centraal aangestuurde, wereldwijde (algoritmische) moderatie van content blijkt ontoereikend om een veilige publieke omgeving te bieden. PubHubs daarentegen gaat uit van een publieke ruimte waarin niet mondiale connectiviteit, maar (institutionele, lokale, professionele, etc) collectiviteit centraal staat. PubHubs benadert gebruikers als burgers die willen samenwerken in een veilige en vertrouwde online omgeving voor communicatie, deliberatie en de uitwisseling van content. PubHubs wil bestaande maatschappelijke organisaties meer digitale zeggenschap en autonomie geven. Een school, voetbalclub of openbare bibliotheek heeft geen wereldwijd bereik nodig om communicatie tussen de eigen achterban te organiseren. Zij willen graag een door hen zelf gemodereerde online omgeving met verschillende functionaliteiten waarin ze zelf kunnen beslissen over opslag van data en toegang tot content.

Beoogde gebruikers van PubHubs zijn organisaties, zoals patiëntenverenigingen, omroepen en bibliotheken en hun eindgebruikers. Gemeenten en culturele instellingen (uit de PublicSpaces coalitie) hebben ook interesse. Zowel deze organisaties als hun eindgebruikers zijn de doelgroep van PubHubs. Elk van die organisaties zal PubHubs om verschillende redenen willen gebruiken en zelf op maat geschikt willen maken voor de eigen community. Op dit moment ontwikkelt PubHubs eerst een aantal overkoepelende basisfunctionaliteiten (zoals locale pseudoniemen en toegangscontrole voor Rooms) die publieke waarden borgen en die voor alle Hubs noodzakelijk zijn.

• Autonomie: aangesloten organisaties kunnen zelf beslissen over de opslag en het beheer van (en toegang tot) hun data en content. PubHubs kent geen centrale autoriteit die data en content bezit, beheert en opslaat op één server, dit zal vallen onder het beheer van de organisaties zelf die een Hub draaien.

• Veiligheid en privacy: veiligheid wordt gecreëerd via een centrale Yivi-login, die toegang geeft tot alle Hubs en mogelijk afgesloten Rooms. Verder biedt PubHubs de mogelijkheid voor flexibel identiteitsmanagement: binnen elke Hub kunnen organisaties via Rooms een zelf-gemodereerde chat-functie bieden met verificatie van personen en authenticatie van content.

Identiteitsmanagement is een centraal kenmerk van PubHubs. Bij centrale login onthullen gebruikers hun e-mailadres en mobiele telefoonnummer, zodat ze een volgende keer herkend worden. Die persoonsgegevens blijven alleen op central niveau bekend.

Binnen een Hub zijn gebruikers alleen met een pseudoniem bekend, dat wil zeggen, met een willekeurige naam die automatisch toegekend wordt. Dat pseudoniem is in iedere Hub anders, zodat wat gebruikers in de ene Hub delen, bijvoorbeeld onder patiënten in een lotgenotengroep, niet in een andere Hub, bijvoorbeeld van een sportclub, aan hen gekoppeld kan worden. In iedere Hub kan de gebruiker het pseudoniem vervangen door een zelfgekozen eigen naam, voor de herkenbaarheid.

Daarnaast biedt PubHubs zogenaamde ‘proportionele en attribuut-gebaseerde authenticatie’. Proportioneel betekent dat de gebruiker alleen die informatie weergeeft die essentieel is voor de context, niet meer en niet minder. Attribuut-gebaseerd wil zeggen dat elk stukje informatie over de identiteit van een gebruiker apart kan worden onthuld. Een paar voorbeelden: als een leesgroep van de openbare bibliotheek alleen geschikt is voor 8-12 jarigen, kan worden volstaan met het geverifieerde attribuut ‘leeftijd’ (niet de geboortedatum). Professionele hulpverleners kunnen binnen een patiëntenomgeving herkend worden, bijvoorbeeld via hun BIG-registratie.

Bij PubHubs worden communities (“Hubs”) beheerd door een deelnemende organisatie met zorgplicht, die ook verantwoordelijk is voor onderliggende discussiegroepen (“rooms”). Rooms zijn openbare of afgesloten chat-omgevingen voor het voeren van gesprekken of het delen van gegevens. In de Hubs en Rooms zullen menselijke moderatoren (medewerkers van de beherende organisatie of vrijwilligers) actief zijn die waken over de omgangsvormen en mogelijk ook over de thema’s.

De centrale login van PubHubs geeft toegang tot alle aangesloten Hubs. Om in te loggen, geven gebruikers hun e-mailadres en telefoonnummer als ID-check voor toegang. PubHubs werkt met de privacy-vriendelijk Yivi-app, voor zogenaamde proportionele, attribuutgebaseerde authenticatie. Yivi is geen onderdeel van PubHubs, maar een apart inlogmiddel. Op langere termijn zal het ook mogelijk zijm met andere ‘wallet-id apps’ bij PubHubs in te loggen, mits die andere apps ook open source, nonprofit en privacy-vriendelijk zijn. Wie eenmaal geregistreerd is, krijgt een PubHubs-‘kaartje’ in de Yivi app, voor identificatie bij volgende logins. Informatie zoals emailadressen en telfoonnummers wordt nooit verstrekt aan de deelnemende Hubs en ook niet aan andere partijen. De privacy van gebruikers wordt zo beschermd terwijl hun identiteit wel geverifieerd wordt.

Het grote verschil is de bestaansreden. PubHubs is geen mondiaal sociaal netwerk maar een online omgeving voor bestaande organisaties die gericht zijn op publieke waarden en geworteld zijn in de (fysieke of offline) samenleving (voorlopig beperkt tot Nederland). Een sociaal netwerk als Facebook kan zich presenteren als een plek waar verbinding plaatsvindt tussen individuen maar uiteindelijk is het in de eerste plaats een plek om advertenties aan mensen te tonen. Als gecentraliseerd platform verzamelt Facebook, bijvoorbeeld, data van gebruikers om die profielen te koppelen aan advertenties. PubHubs is een plek waar deelnemende organisaties en hun publiek daadwerkelijk centraal staan; zij dragen zelf verantwoordelijkheid voor moderatie en er zijn geen commerciële prikkels, noch software en algoritmen die hiervoor zijn ontworpen. PubHubs is een nonprofit, open source online omgeving die in co-creatie met de betrokken partijen wordt ontwikkeld.

PubHubs is een co-creatie project dat is bedoeld voor Nederlandse organisaties gericht op publieke waarden die een alternatieve online omgeving gebruiken die hun publieke waarden reflecteert.

PubHubs is tegelijkertijd ook een onderzoeksproject dat beoogt beter zicht te krijgen op wat nodig is om een alternatieve online omgeving te bouwen (technologie-ontwikkeling) en in te richten (governance en moderatie). Dit project is eind 2021 begonnen en zit nu nog in de ontwikkelfase. Het team aan de Radboud Universiteit Nijmegen ontwerpt en bouwt de basisfunctionaliteiten zoals voor de login en communicatie binnen Rooms. De Universiteit Utrecht onderzoekt mogelijke governance modellen voor PubHubs. Samen met partners PublicSpaces verkennen zij nu via workshops wat de gedeelde ‘must functionaliteiten’ zijn voor deelnemende organisaties.

De beheersorganisatie achter PubHubs moet nog opgericht worden, als aparte rechtspersoon, maar PubHubs wil een niet-commerciële online omgeving bieden waarin geen advertenties, producten of data verhandeld worden. De ontwikkeling van PubHubs wordt momenteel gefinancierd met middelen uit de Stevin-Spinozapremie en subsidies uit het SIDN-fonds en van ZonMW. De kosten voor moderatie zullen door de deelnemende organisaties zelf gedragen worden; kosten voor open source software-ontwikkeling en -onderhoud zal waarschijnlijk worden gedekt door deze PubHubs-leden (en uit fondsen).